Met fokken op voerefficiëntie naar een hoger voersaldo

‘Dat voerkosten voor een belangrijk deel de kostprijs van een liter melk bepalen, weet iedere veehouder’, vertelt Tonnie Vissers, specialist veestapelmanagement bij CRV. ‘Maar als het gaat om verbetering van de voerefficiëntie, kijken veel veehouders vooral naar het rantsoen. Zij weten nog niet dat fokkerij hieraan een belangrijke bijdrage kan leveren.’
Om fokken op voerefficiëntie gemakkelijk te maken ontwikkelde CRV de fokwaarde voerefficiëntie. Deze nieuwe fokwaarde geeft aan hoeveel kilogrammen melk de dochters van de ene stier meer halen uit een kilo voer dan de dochters van een andere stier. ‘De fokwaarde voerefficiëntie is een relatieve index met een gemiddelde van 100, net zoals de fokwaarden voor bijvoorbeeld gezondheids- en exterieurkenmerken. Hierbij staat een score boven de 100 voor een betere voerefficiëntie en een score onder de 100 voor een minder goede voerefficiëntie’, legt Vissers uit. ‘Iedere vier punten in de fokwaarde van een stier staat voor twee procent meer melk uit hetzelfde voer bij zijn dochters’, geeft hij aan.

Wat dit in de praktijk betekent, licht de specialist veestapelmanagement toe aan de hand van de stieren Endless en Jacuzzi. Zij hebben beide een fokwaarde voerefficiëntie van 112 en zijn daarmee de toppers in het aanbod. ‘Een fokwaarde van 112 betekent dat de dochters van Endless en Jacuzzi gemiddeld 6 procent meer melk uit dezelfde hoeveelheid voer maken dan de dochters van een stier met een fokwaarde van 100. Bij een productie van 10.000 kg melk per jaar komt dat neer op 600 kg extra melk. Bij een melkprijs van 30 cent is dat 180 euro extra voersaldo per koe per jaar’, rekent Vissers voor.

De fokwaarde voerefficiëntie van CRV is gebaseerd op metingen aan duizenden koeien. Zo heeft CRV op vijf praktijkbedrijven een systeem voor de registratie van voeropname geïnstalleerd. Door gegevens over voeropname en melkproductie te koppelen aan afstammingsgegevens berekenen we betrouwbare fokwaarden. Onder veehouders leeft het vooroordeel dat fokken op voerefficiëntie kleine iele koetjes oplevert. ‘Sommigen hebben het over geitenfokkerij’, vertelt Vissers met een glimlach. ‘Dat is niet wat wij zien op de meetbedrijven’, weerlegt hij deze veronderstelling. ‘We zien zware koeien met een hoge voerefficiëntie, maar ook kleine koeien met een lage voerefficiëntie. En we zien koeien met een gelijk lichaamsgewicht die grote verschillen in voerefficiëntie laten zien.’

Ook het vooroordeel dat fokken op voerefficiëntie ten koste gaat van de gezondheid en levensduur van de koeien, is volgens Vissers niet op feiten gebaseerd. ‘Voerefficiëntie is een onderdeel van een fokdoel dat uit veel meer kenmerken bestaat. Zo scoren alle stieren in het aanbod van CRV ook positief op het kengetal CRV Gezondheid. ‘Voor de stieren Endless en Jacuzzi is dit respectievelijk +8 en +6 procent’, geeft hij als voorbeeld. ‘Geen veehouder zal een stier willen gebruiken die extreem hoog scoort op voerefficiëntie, maar op andere belangrijke kenmerken steken laat vallen.’

Naast een fokwaarde voor voerefficiëntie berekent CRV het kengetal CRV Efficiëntie. ‘Dit fokkerijgetal is een combinatie van de fokwaarden voor voerefficiëntie, levensduur en Inet’, vertelt Vissers. ‘De totale efficiëntie van de benutting van de hoeveelheid voer die een koe in haar leven opneemt, wordt namelijk niet alleen bepaald door de voerefficiëntie. Een vaars met een extreem hoge voerefficiëntie die na één lijst alweer wordt afgevoerd, is natuurlijk nooit efficiënt’, geeft de specialist veestapelmanagement aan. ‘Daarom is levensduur een zeer belangrijk onderdeel van CRV Efficiëntie. En ook Inet, als kengetal voor de economische productie van kilogrammen vet en eiwit, speelt een belangrijke rol. Het is dus de combinatie van een prima productie, een hoge levensduur en een hoge voerefficiëntie die de veehouder het maximale rendement geeft’, aldus Vissers.

Overigens is er een sterk verband tussen de fokwaarde voerefficiëntie en het kengetal CRV Efficiëntie. Zo zijn Endless met +20 en Jacuzzi met +21 procent (op roodbontbasis) ook op dit kenmerk de toppers in het aanbod.
‘De fokwaarde voerefficiëntie komt op het juiste moment’, denkt Vissers. ‘De voerkosten stijgen en fokken op voerefficiëntie is een goed antwoord op actuele maatschappelijke discussies. Efficiënter producerende koeien realiseren een betere benutting van eiwit van eigen land en stoten minder stikstof en methaan uit. Zo kunnen we met fokkerij ook een bijdrage leveren aan een milieuvriendelijker melkveehouderij.’