‘Ik wil de burger bekender maken met het platteland'

Slingerend over de dijk langs de uiterwaarden van de IJssel valt je blik al snel op een groot kunstwerk: de stalen contouren van een oude villa. ‘Villa Bakhuis’ staat erop. Wat ooit een grote villa was, is nu de tweede locatie van Marleen Markgraaf en haar partner Albert Hassink. Een klein stukje verderop ligt hun monumentale woonboerderij. In de keuken is Marleen in de weer met haar eenjarige dochtertje Wies. ‘Sinds haar geboorte ziet mijn leven er wel wat anders uit’, vertelt Marleen, die ook bonusmoeder is van drie tieners. ‘Gelukkig is Wies helemaal weg van de koeien. Ze gaat overal in de draagzak mee naartoe en ze gaat graag met Albert mee op de trekker. Binnenkort wil ik ook een schommel voor haar in de melkput ophangen. Ik denk dat ze dat geweldig vindt.’

Vol passie en enthousiasme vertelt Marleen over de boerderij. Dat ze zich nooit had voorgesteld dat ze boerin zou worden, is niet aan haar te merken. Marleen groeide op in een rijtjeswoning in Brabant. Na een wereldreis studeerde ze aan de kunstacademie in Breda, had een kinderatelier en gaf creatieve lessen op basisscholen. Later startte ze als visual merchandiser bij woonwinkel Piet Klerkx, waar ze doorgroeide naar marketeer. ‘Toen ik Albert leerde kennen, dacht ik in eerste instantie niet aan een relatie. We werden heel goede vrienden en konden alles delen. Ik ging voor hem werken en voelde me al snel op mijn plek. Maar een relatie, dat zou niet werken. Hij was boer en woonde aan de andere kant van Nederland. Dat leven was een ver-van-mijn-bed-show. Ik kende het boerenleven alleen van Boer Zoekt Vrouw. Mijn vriendinnen wisten daarentegen al gelijk dat het platteland helemaal bij mij zou passen’, vertelt ze. De liefde overwon en Marleens vriendinnen hadden gelijk. ‘Het is heel hard werken, maar als we met ons gezin lekker aan het picknicken zijn tussen de koeien, dan weet ik waar ik het voor doe. Die vrijheid is heel veel waard en daar ben ik heel dankbaar voor. Maar hoe mooi ik ook woon, ik mis mijn familie wel.’

Marleen ging hard aan de bak om haar kennis over de sector bij te spijkeren. ‘Ik vond dat als ik voor dit leven koos, ik ook moest weten waar het over gaat.’ Veel vragen aan Albert volgden en het woord ‘waarom?’ viel dagelijks wel een aantal keer. Ook bezocht ze met IJsselvallei Boert en Eet Bewust verschillende agrarische bedrijven en volgde ze samen met Albert cursussen over regeneratief en natuurinclusief boeren. De veehouders werken namelijk circulair, natuurinclusief, regeneratief en sinds vorig jaar ook biologisch. Hoewel ze geen agrarische kennis had, nam Marleen met haar creatieve en marketingachtergrond ook weer bruikbare kennis mee naar het platteland. Toen Albert in 2015 de kans kreeg om een stal te bouwen op een tweede locatie, Natuurboerderij Villa Bakhuis, greep hij die met beide handen aan. ‘Hier op onze thuisboerderij hebben we niet genoeg ruimte om ons jongvee aan te houden, maar we wilden onze stieren graag zelf opfokken. Dat sluit mooi aan bij onze visie. We houden dubbeldoelkoeien van het fleckviehras. De stieren proberen we zo goed mogelijk te verwaarden door ze te “ossen”, zelf af te mesten en het vlees lokaal te verkopen, om zo ons circulaire verhaal kracht bij te zetten. We doen ons best om het vlees uit de anonimiteit te halen. Door de tweede locatie kon dit.’ Het vlees verkopen ze onder de naam ‘IJsselrund’, maar die naam had het niet altijd. De boerin vertelt dat het vlees eerst ‘Vlees van Villa Bakhuis’ heette. ‘In coronatijd hebben we ons vlees opnieuw op de markt gezet. Rondom onze boerderij kennen mensen Villa Bakhuis wel, maar wat verder weg zegt die naam de consument niets. Ik wilde een onderscheidende naam, waarbij je gelijk een beeld hebt. Als je aan de IJssel denkt, kun je je de uiterwaarden wel inbeelden. Denk daar onze runderen bij die er heerlijk grazen en je hebt IJsselrund. Zo heb je direct het juiste gevoel te pakken’, legt ze uit. Samen met andere boeren uit de regio Deventer brengen ze het vlees nu onder andere onder de coöperatie ‘Van Onze Grond’ in de schappen van Jumbo’s en Plus-supermarkten rondom Deventer, maar ook in Apeldoorn, Twello en Brummen

Villa Bakhuis was in eerste instantie alleen een boerderij, maar groeide uit tot een trouw-, rouw-, vergader-, kampeer- en evenementenlocatie. ‘Het is echt een prachtige locatie. Ik vond het jammer dat er maar weinig mensen van konden genieten’, geeft de boerin als reden. Terwijl ze over het erf loopt, wijst ze de grote treurbeuk aan. ‘Dit is zo’n mooie boom. Geliefden kunnen hier in een intieme setting elkaar het ja-woord geven. Maar ook in de tuin, in het kunstwerk of tussen de koeien is dat mogelijk’, vertelt ze. Marleen verhuurt enkel de locatie en werkt verder samen met lokale partijen. Ze geeft een voorzetje, maar bruidsparen mogen zelf bepalen met wie ze in zee gaan. Het serene landschap blijkt voor families ook een geschikte plek te zijn om afscheid te nemen van hun dierbaren. ‘We wisten de eerste keer niet goed wat we van een herdenkingsdienst moesten verwachten. Trouwen is heel vrolijk, maar het beeld van een uitvaart is treurig. Al snel merkten we dat veel mensen die treurigheid vaak niet zo zoeken’, vertelt ze. Ze legt uit dat nabestaanden het soms fijn vinden om na een herdenkingsdienst door de tuin te lopen om hun hoofd leeg te maken. En sommige mensen vinden het zelfs fijn om rondgeleid te worden over het bedrijf. Villa Bakhuis is meer dan alleen een plek voor speciale gelegenheden. De locatie is het startpunt van een klompenpad en er lopen fiets-, kano- en wandelroutes langs. Op picknickbanken kunnen recreanten uitrusten en via de skybox, die van zonsopgang tot zonsondergang open is, kunnen ze van boven af de stal en de koeien bekijken.

Binnenkort opent er ook een natuurspeeltuin met horecagelegenheid. De speeltuin wordt vooral gemaakt van materialen uit hun eigen bos. Zo is er een zandbak gemaakt van boomstronken, hangen er schommels in de bomen en staan er boomstronken in de grond als stapstenen. Ook komt er een kalverweide in het bos waar kinderen de kalfjes mogen knuffelen en kunnen ze spelen op de voergang. ‘Laat ze maar lekker ontdekken en op avontuur gaan. Kinderen zijn tegenwoordig bang om vies te worden en weten vaak niet waar hun eten vandaan komt of wat voor beestjes er allemaal in de grond leven. De lesstof die kinderen op de basisschool over de agrarische sector krijgen, is erg achterhaald. Terwijl die kinderen uiteindelijk de basis zijn voor onze toekomst, aan hen moet de kennis goed worden overgebracht. Ik investeer daar graag in’, vertelt Marleen. Ze ontvangt daarnaast basis- en middelbare scholen en doet aan boerderijeducatie. Ook volwassenen wil Marleen betrekken bij het boerenleven. Zo is ze actief op sociale media en werkt ze zes tot acht uur per week voor IJsselvallei Boert en Eet Bewust als coördinator. Samen met andere agrariërs uit de regio zet ze zich in voor de sector door evenementen te organiseren die de burger met de boer verbindt, zoals weidevogelwandelingen, een verlichte boerderijenroute en koe-schilderworkshops in de wei. ‘Ik vind het belangrijk dat de burger meer bekend wordt met het platteland. Niet alleen hoe het er in de stal aan toegaat, maar ook de manier van leven. Boeren is echt “a way of life”. Dat onderschatten mensen nog weleens’, vertelt Marleen. Zelf deed ze dat in het begin ook, geeft ze aan. ‘Ik zag het gewoon als een baan. Maar je werkt met levende dieren en de natuur. Het is onze verantwoordelijkheid om daar zo goed mogelijk voor te zorgen. We zijn afhankelijk van het weer en er gebeuren altijd wel onverwachte dingen. Het werk gaat dag en nacht door. Het is hier in ieder geval nooit saai.’ Marleen merkt dat veel burgers niet weten waar veehouders allemaal mee bezig zijn. Zo geeft ze als voorbeeld dat veel burgers niet weten wat ze doen aan natuuronderhoud in de uiterwaarden of hoe ze zich inzetten voor het behoud van de weidevogels. Door open en transparant te zijn wil ze het eerlijke verhaal vertellen. ‘Mensen waarderen dat en daar kom je het verst mee. We hoeven het niet mooier te maken dan het is, want het is al heel mooi.

Hoewel Marleen echt van de koeien houdt, zul je haar niet snel zien in een overall. Albert is in principe de boer. Met haar rollen als moeder, coördinator van IJsselvallei Boert en Eet Bewust en alle werkzaamheden voor Villa Bakhuis zijn Marleens dagen meer dan vol. ‘Als de nood aan de man is, kan ik wel melken, helpen bij een geboorte of op het land. Ik ben niet bang om vieze handen te krijgen’, vertelt ze. Bovendien vindt ze het binnenhalen van de koeien ’s zomers echt een moment van rust. ‘Behalve de eerste twee weken dat ze buitenlopen, want dan moet je rennen door de wei’, vertelt ze lachend. En ook frikandellen bakken tijdens het inkuilen doet ze met veel plezier. ‘Ik voel me eigenlijk geen boerin. Maar misschien ben ik toch wel meer boerin dan ik zelf denk’, stelt ze. In de drukte van het dagelijkse leven vindt Marleen nog altijd de tijd om te genieten van het samenzijn. Samen ontbijten, om 10 uur vaste prik koffie drinken bij haar schoonouders, samen lunchen en ’s avonds genieten van een warme maaltijd met haar gezin vormen de vaste momenten van de dag. ‘Het is hier vaak de zoete inval tijdens die momentjes, maar erg gezellig.’