Fokken voor minder methaan vraagt samenwerking

Esther de Snoo, hoofdredacteur van Nieuwe Oogst en veelgevraagd duider van het landbouwbeleid, hield de zaal een spiegel voor. Ze verzorgde de inleiding van het symposium dat CRV in Arnhem organiseerde ter gelegenheid van de introductie van een fokwaarde methaan. Haar publiek was een breed gezelschap van vertegenwoordigers van de zuivel- en veevoersector, beleidsmakers en onderzoekers. ‘We komen niet vooruit als we voor toekomstperspectief blijven wachten op de overheid. Perspectief moet de agrarische sector zelf creëren’, prikkelde De Snoo. ‘Creëer draagvlak, toon leiderschap en benut de kracht van samenwerking’, riep ze op.

Zonder dat ze het zo bedoeld zal hebben, gaf De Snoo een ideale voorzet aan Yvette de Haas, onderzoeker bij de vakgroep Fokkerij en genomica van Wageningen University & Research. Ze vertelde hoe haar vakgroep samen met CRV en FrieslandCampina in 2019 de basis legde voor de ontwikkeling van een fokwaarde voor methaan met het onderzoeksproject ‘Climate smart cattle breeding’. Het ministerie van (toen nog) LNV stapte in als medefinancier.

‘In de Klimaatwet is vastgelegd dat we in Nederland 49 procent minder broeikasgas mogen uitstoten in 2030 ten opzichte van 1990. En in 2050 moeten we klimaatneutraal zijn’, zo schetste De Haas het overheidsbelang. Daarbij is methaan een minstens 28 keer krachtiger broeikasgas dan CO2 en komt twee derde van de methaanuitstoot uit de veehouderij. Rundvee is verantwoordelijk voor driekwart van deze uitstoot, die voor het overgrote deel via de bek van de koe naar buiten komt. In het onderzoeksproject is met behulp van
zogenaamde sniffers op negentig bedrijven de methaanemissie gemeten van individuele koeien en een dataset opgebouwd met informatie van zo’n 14.000 koeien. Daarmee werd de basis gelegd voor de ontwikkeling van een fokwaarde. ‘We hebben berekend dat door toepassing van deze fokwaarde de methaanuitstoot met een procent per jaar kan dalen’, vertelde De Haas.

Chris Orrett, bij CRV verantwoordelijk voor onderzoek en innovatie, schetste de kracht van genetica en de grote potentie van fokkerij voor verduurzaming van de zuivelproductie. ‘De methaanemissie per kilogram melk is de laatste jaren al gedaald doordat veehouders fokken en selecteren op een hogere voerefficiëntie, langere levensduur en betere vruchtbaarheid’, gaf hij aan. ‘Door direct te fokken op minder methaan kunnen we deze ontwikkeling versnellen en is een reductie van de emissie per kilogram melk mogelijk tot wel 40 procent in 2050’, legde hij uit.
‘Deze potentie verzilveren kunnen we als fokkerijorganisatie niet alleen. We hebben jullie als partners in de zuivelketen daarbij hard nodig’, benadrukte de onderzoeker. ‘Alleen samen kunnen we concepten ontwikkelen
die het voor veehouders interessant maken om te fokken op minder methaan.’

Jeroen Heck was als projectleider namens FrieslandCampina direct betrokken bij het methaanonderzoek en noemde de uitkomst een perfect voorbeeld van wat samenwerking in de sector kan opleveren. ‘Wat ons betreft blijft de toepassing van deze kennis niet beperkt tot Nederland en ook niet tot FrieslandCampina. Voor ons is broeikasgasuitstoot niet iets waarop we willen concurreren’, benadrukte hij.
Heck vertelde dat FrieslandCampina zichzelf ambitieuze doelstellingen voor de reductie van broeikasgassen heeft gesteld, dat deze reductie voor een groot deel gerealiseerd zal moeten worden op de bedrijven van leden-veehouders en dat fokkerij hieraan een belangrijke bijdrage kan leveren. ‘Om het resultaat van fokkerij in te kunnen boeken als reductievermindering, zal dit meetbaar en borgbaar moeten zijn’, legde hij uit. ‘Daarnaast zal er voor veehouders een prikkel moeten zijn om methaan mee

te nemen in hun fokbeleid. Wij gaan ledenmelkveehouders niet voorschrijven wat ze moeten doen’, benadrukte hij. ‘We stimuleren CO2-reductie via Foqus planet en daarmee kunnen leden-veehouders nu al tot 1,50 euro per 100 kilo melk verdienen. Veehouders hebben zelf de keuze of en hoe ze hieraan willen werken. Maar het is goed dat er nu een extra manier is bijgekomen om de methaanuitstoot te verminderen.’

‘CRV kan fokkerijdata beschikbaar stellen

voor opname in de KringloopWijzer, waardoor

de lagere methaanemissie hierin wordt

vastgelegd’, zo reageerde Tjebbe Huybrechts,

global director information solutions bij

CRV, op de opmerking van Heck. ‘Wij zijn

op dit moment met ketenpartners in gesprek

om te onderzoeken of en wanneer

methaanfokwaarden aan de KringloopWijzer

kunnen worden toegevoegd’, legde hij

uit. ‘Zo kunnen we het resultaat van fokken

en selecteren op minder methaan meetbaar

en borgbaar maken.’

Huybrechts legde uit dat veehouders in de

ledenraad van CRV de organisatie een duidelijke

opdracht meegaven. ‘Ze zeiden tegen

ons: ga met ketenpartners in gesprek

en ontwikkel samen oplossingen waardoor

fokken op methaan voor ons interessant

wordt’, vertelde Huybregts. Met deze boodschap

daagde hij de ketenpartners in de zaal

direct uit. ‘Laten we samen in actie komen

en de voorzet voor 40 procent methaanreductie

inkoppen.’

‘Als het gaat om oplossingen voor klimaatvraagstukken

in de veehouderij, is fokkerij

niet het eerste waar we in Den Haag aan

denken’, erkende Hugo van Kasteel, directeur

Dierlijke Agroketens en Dierenwelzijn bij het

ministerie van LVVN. Hij sprak op het symposium

namens minister Wiersma en toonde

zich blij verrast met de potentie van fokkerij

als oplossing om de opwarming van de aarde

af te remmen. ‘De uitkomst van het onderzoek

“Climate smart cattle breeding” toont de

innovatieve kracht van de zuivelsector. Lang

niet alle publiek-privaat gefinancierde projecten

leveren zo’n mooi concreet resultaat op’,

prees Van Kasteel de projectpartners.

De fokwaarde methaan is volgens de hoge

ambtenaar een welkom en praktisch instrument

voor veehouders. ‘We weten uit praktijkprojecten

dat het verminderen van de

methaanuitstoot op melkveebedrijven een

grote uitdaging is. De maatregelen die veehouders

tot nu toe kunnen nemen, hebben

beperkt effect of zijn duur. En de doelstellingen

liegen er niet om’, benadrukte Van

Kasteel.

De inzet van fokkerij als middel om de methaanuitstoot

te verlagen sluit volgens de

vertegenwoordiger van het ministerie van

LVVN perfect aan bij de omslag in beleid van

algemene middelvoorschriften naar bedrijfsspecifieke

doelsturing. ‘Veehouders kunnen

hiermee zelf gericht sturen op een veestapel

die minder methaan uitstoot.’