CRV introduceert genoomfokwaarde geboortegemak voor Belgisch witblauw

Het gebruik van genoomfokwaarden is anno 2022 niet meer weg te denken uit de fokkerij van melk- en dubbeldoelrassen. Maar ook in de vleesveefokkerij wordt steeds meer gebruik gemaakt van de informatie die beschikbaar komt uit merkeronderzoek. Zo werkt de Belgian Blue Group (BBG) samen met de Waalse fokkerijorganisatie AWE en onderzoekers van de universiteit van Luik aan de ontwikkeling van genoomfokwaarden voor het Belgisch witblauwras.

‘De onderzoekers maken hiervoor gebruik van gegevens die worden verzameld bij witblauwfokkers in België, Nederland en Frankrijk‘, vertelt Simon Noppen, algemeen directeur van BBG. ‘Het gaat onder andere om gegevens over geboortegemak, geboortegewicht en drachtduur’, legt hij uit. ‘Daarnaast beschikken de onderzoekers ook over data die betrekking hebben op de luxe van het kalf bij de geboorte en het gewicht, de classificatie en de waarde van het kalf bij verkoop op een leeftijd van 15 dagen. In slachthuizen wordt bovendien informatie verzameld over het gewicht, de classificatie en de vetbedekking van slachtrijpe dieren. Dit betekent dat ook voor deze kenmerken genoomfokwaarden in ontwikkeling zijn’, meldt de BBG-directeur.

Op dit moment is de genoomfokwaarde voor geboortegemak het verst ontwikkeld. CRV is samen met AWE eigenaar van BBG en beschikt daarmee ook over deze unieke informatie. ‘We gebruikten al genoomfokwaarden bij de selectie van jonge stieren voor de gebruikskruising. Maar inmiddels is de betrouwbaarheid van de genoomfokwaarde voor geboortegemak zo hoog dat we deze informatie ook publiceren voor veehouders’, vertelt Eric Elbers, productspecialist vleesvee bij CRV. ‘Hiermee kunnen alle melkveehouders in Nederland en Vlaanderen nu profiteren van de investeringen die CRV via BBG doet in de ontwikkeling van genoomfokwaarden voor het Belgisch witblauwras’, legt hij uit.

De BBG genoomfokwaarden worden door CRV omgerekend naar CRV-fokwaarden. Daardoor zijn ze direct vergelijkbaar met fokwaarden die zijn gebaseerd op geboorteregistraties, zoals die worden gepresenteerd op de stierenkaart en in de webshop.

Met de toevoeging van genoominformatie stijgt de betrouwbaarheid van de fokwaarde voor geboortegemak voor teststieren naar ongeveer 45 tot 60 procent. Dat is een stuk hoger dan de betrouwbaarheid van de verwachtingswaarden voor dit kenmerk die zijn gebaseerd op afstammingsinformatie. Deze komt voor jonge stieren namelijk uit op maximaal 30 procent.

Om jonge stieren te testen zet BBG per stier zo’n 1000 tot 1200 rietjes in op de zuivere witblauwpopulatie. Ruim een jaar na de inzet van deze rietjes zijn geboortegegevens bekend en stijgt de betrouwbaarheid van de fokwaarde geboortegemak tot meer dan 75 procent.

‘De betrouwbaarheid van een genoomfokwaarde voor geboortegemak is nog wat lager dan de betrouwbaarheid van een fokwaarde die is gebaseerd op geboortegegevens’, erkent Simon Noppen van BBG. “Maar door de toevoeging van genoominformatie wordt de fokwaarde van een jonge stier wel veel betrouwbaarder. En daarmee is het risico dat het geboortegemak van een jonge stier tegenvalt een stuk kleiner’, benadrukt hij. ‘We hebben nu stieren in opfok met genoomfokwaarden voor geboortegemak van 125 en hoger’, vertelt de BBG-directeur. ‘Als zo’n stier tegenvalt kan zijn uiteindelijke fokwaarde geboortegemak best uitkomen op 120. Maar dan valt deze stier bij CRV nog altijd ruimschoots in het segment ‘zeer vlot’. De kans dat veel kalveren van zo’n stier moeilijk geboren worden is dus zeer klein.’

In een groot aantal landen gebruiken melkveehouders sperma van Belgisch witblauwstieren van BBG voor de gebruikskruising. ‘Buitenlandse KI-organisaties die sperma van ons kopen zien direct de meerwaarde van onze genoomfokwaarden’, ervaart Noppen. ‘Melkveehouders zijn internationaal al volop vertrouwd met het gebruik van genoom geteste stieren van melkrassen. Daardoor wordt ook ons aanbod van genoom geteste Belgisch witblauwstieren in onze exportmarkten vlot omarmd’, ervaart de BBG-directeur. Hij verwacht dat het gebruik van de genoomfokwaarde voor geboortegemak ook door Nederlandse en Vlaanderen melkveehouders snel zal worden opgepakt. Met de aanvullende informatie van genoomfokwaarden wordt de inzet van Belgisch witblauwe teststieren extra interessant.’

De fokwaarden geboortegemak voor Belgisch witblauwstieren zijn gebaseerd op geboorteregistraties binnen het zuivere ras. De fokwaarden worden dan ook gepubliceerd op Belgisch witblauwbasis en zijn daarmee niet rechtstreeks vergelijkbaar met de fokwaarden geboortegemak van holsteinstieren.

Het percentage moeilijke geboorten bij gebruik van Belgisch witblauwstieren op tweedekalfs- of oudere holsteinkoeien is gemiddeld ongeveer 9 procent. Dit komt overeen met een fokwaarde geboortegemak van 120 op Belgisch-witbauwbasis. Kalveren van stieren met een fokwaarde geboortegemak boven de 120 worden gemakkelijker geboren dan gemiddeld, kalveren van stieren met een fokwaarde beneden de 120 worden minder gemakkelijk geboren dan gemiddeld.

Om melkveehouders te helpen bij de selectie van een passende Belgisch witblauwstier voor de gebruikskruising, hanteert CRV drie segmenten voor geboortegemak. Stieren met een fokwaarde van 117 of hoger vallen in het segment ‘zeer vlot’. In het segment ‘vlot’ vallen de stieren met een fokwaarde tussen de 112 en 116 en stieren met een fokwaarde van 111 of lager vallen in het segment ‘gemiddeld voor geboortegemak’. Kalveren van stieren die minder hoog scoren voor geboortegemak zijn zwaarder en luxer en leveren daardoor een hogere prijs op.